Kunst

• Life
• Beschaving, Bezuinigingen, Cultuur, Halbe Zijlstra, Kunst, Protest
• september 8, 2011

‘Kunst moet overtuigen.’ Zo luidde dit weekend de kop boven een commentaar in het ‘Opinie en Debat-katern’ van de NRC. De kunstsector interesseert me en ik was benieuwd naar de mening van de redactie. Wel, die liegt er niet om en sluit aardig aan bij hoe ik zelf over kunst denk. Een ondervraagde studente constateerde “kunst maakt de wereld vrolijker”. In een lokaal krantje las ik deze week de zin “kunst geeft het leven een wat mooier randje”. In opdracht van de landelijke krant is onderzoek gedaan naar wat Nederlanders nu eigenlijk van kunst vinden. Wel: tweederde van de respondenten verklaarde in de afgelopen drie maanden een of meer voorstellingen, musea of concerten te hebben bezocht. Nederland is dus geïnteresseerd in kunst en cultuur. Aan de andere kant komt uit hetzelfde onderzoek dat ‘de kunsten’ wel eens wat meer rekening kunnen houden met hun afzetgebied- en markt.

Met name de krimp in subsidies leidde tot woede bij in de kunstwereld. Apart. De gehele sector draait zo ongeveer op subsidies en op het moment dat iedereen de broekriem moet aanhalen, dan moet de kunstsector dat ook. Het NRC-onderzoek toont aan dat Nederlanders vinden dat er te veel geld naar de kunsten gaat en dat ze daar te weinig voor terugkrijgen. Is marktwerking dan het antwoord? Nee, niet altijd. Kunst is iets waard, maar soms neemt de waarde (zelfs exponentieel) toe naarmate de tijd verstrijkt. Weinig gekende Hollandse meesters werden in hun tijd gewaardeerd. Werken uit die tijd en van hun hand worden nu publiek beschikbaar via musea. Gesubsidieerd, maar nuttig, want anders verdwijnt ons nationale erfgoed in de toonzalen van gefortuneerde privépersonen. Daar mag dus best wat van ons gemeenschapsgeld heen. Laat wat wijze mensen maar oordelen wat belangrijk genoeg is; ik schik me naar hun oordeel.

Ik heb zelf ook wat kunst in huis. Mag geen naam hebben, die paar werkjes, maar toch. Bovendien is het niet mijn eigendom; ik huur bij de Kunstuitleen. Dat heeft ook met het gevoel van waarde te maken. Het door mij gehuurde schilderij kost ongeveer twee kwartjes per dag, netto. Dat vind ik prima, heb ik er graag voor over, want ik vind het mooi. Sterker nog: ik zou het graag in lengte van jaren bij me houden. Wil het werk graag in eigendom hebben. De prijs van het schilderij (zeefdruk) houdt me echter tegen. Mijn schilderij kost rond de 1800 euro. Dat vind ik veel geld. Heel veel geld zelfs, voor een lijst, vel papier en wat pennenstreken (ik chargeer graag, excuus). Wat ik het werk wel waard vind? Geen idee. Voor 400 euro had ik het graag willen kopen. Maar meer? Geen idee. Uiteindelijk is dat marktwerking; vraag en aanbod ontmoeten elkaar.

Afgelopen zomer was ik op het Utrechtse festival ‘De Beschaving‘. Veel cultureel-begane figuren bij optredens, expressies en voorstellingen. Er zou een ‘schreeuw’ georganiseerd worden, een luidruchtig protest tegen het ‘schandalige’ beleid van staatssecretaris Halbe Zijlstra. Ik zei direct: “Ik doe niet mee hoor”. Wat een onzin. Natuurlijk, in een beschaafde samenleving behoort protesteren tot de middelen die een maatschappij ter beschikking staan. Maar ik was en ben het zo oneens met de gedachtengang. Ik wil niet betalen voor allerlei prutsmuzikanten of gesjeesde kunstonderwijsstudenten die lekker cultureel staan te doen van mijn belastinggeld. Ga gewoon werken, of zorg ervoor dat er behoefte is aan je product, aan je werk. En als er behoefte is, dan is er ook vraag en ontstaat er zelfs handel. Hoe simpel kan het zijn.